Quyết định giám đốc thẩm số 15/2003/HĐTP-DS ngày 28/05/2003 về vụ án "Đòi bồi thường thiệt hại, đòi tiền công lao động và đòi nợ"

QUYẾT ĐỊNH SỐ 15/2003/HĐTP-DS NGÀY 28-05-2003 VỀ VỤ ÁN ĐÒI BỒI THƯỜNG THIỆT HẠI, ĐÒI TIỀN CÔNG LAO ĐỘNG VÀ ĐÒI NỢ

HỘI ĐỒNG THẨM PHÁN TOÀ ÁN NHÂN DÂN TỐI CAO

....................

Tại phiên toà ngày 28-05-2003 xét xử giám đốc thẩm vụ án đòi bồi thường thiệt hại, đòi tiền công lao động và đòi nợ giữa các đương sự :

Nguyên đơn:

l- Tổng công ty Bảo hiểm Việt Nam, có trụ sở tại số 35 Hai Bà Trưng, Hà Nội, do bà Đỗ Như Mai đại diện theo sự uỷ quyền của Tổng giám đốc;

2- Tổng công ty Vật tư nông nghiệp Việt Nam, có trụ sở tại số 16 Ngô Tất Tố, Hà Nội, do bà Trần Thị Quế, Trưởng phòng Tổng hợp đại diện theo uỷ quyền;

3- Công ty Cung ứng dịch vụ hàng hải phía Nam, có trụ sở tại số 422 Nguyễn Tất Thành, quận 4, thành phố Hồ Chí Minh, do ông Phạm Đức Thìn là Giám đốc đại diện;

4- Công ty Vận tải và thuê tàu - Chi nhánh thành phố Hồ Chí Minh, có trụ sở tại số 11 lầu 2, đường Nguyễn Công Trứ, quận 1, thành phố Hồ Chí Minh do ông Vũ Xuân Phong đại diện theo uỷ quyền;

5- Công ty Giao nhận kho vận ngoại thương thành phố Hồ Chí Minh, có trụ sở tại số 406 Nguyễn Tất Thành, quận 4, thành phố Hồ Chí Minh do ông Lương Ngọc Bảo đại diện theo uỷ quyền;

6- Công ty Jardine oil Shipping Pte-Ltd-Singapore, có trụ sở tại số 1 Maritime Square- 10-43 World Trade Centre (Lobby D) Singapore - 099253 do ông Nguyễn Ngọc Khánh đại diện theo uỷ quyền;

7- Ông Sk.Muzahid Hossain Chwdhury là Thuyền trưởng tàu Golden Future.

Bị đơn:

1- Công ty Tanto Chartering Pte-Ltd - Singapore, có trụ sở tại số 144B Neil road- Singapore 0208 (1557 Keppel road - BLKB - 0225 Canton Cantonment Central 0208- Singapore);

2- Công ty Hainan Huatong Shipping Co.Ltd Trung Quốc, có trụ sở tại số 7^th Floor, Huatong, Hotel Guo Mao road, Haikou Hai nan - PC 570005.

NHẬN THẤY:

Ngày 10-04-1995, tàu Golden Future chở 13.066 tấn Urê từ cảng Muhamad Quasim-Pakistan về Cảng thành phố Hồ Chí Minh theo vận đơn số SA/3995/01 và SA/3995/02, trị giá CIF của toàn bộ lô hàng là 3.495.397 USD. Do tàu bị hỏng, nên ngày 02-06-1995, thuyền trưởng tàu Golden Future đã thay mặt chủ tàu ký hợp đồng Cứu hộ với thuyền trưởng tàu Salveritas thuộc Công ty Semco Salvegeand Marine Pte-Ltd-Singapore. Ngày 22-06-1995, tàu Golden Future được tàu Salveritas kéo về neo đậu tại cảng Eastern Special Purpose Anchorage phía đông Singapore để sửa chữa. Ngay sau đó, người thuê tàu trần là Công ty Tanto Chartering Pte - Ltd đã tuyên bố tổn thất chung tại Singapore và cử Công ty Richards Hogg International Pte - Ltd làm chuyên viên tính toán và phân bổ tổn thất chung. Ngày 21-07-1995, theo phân bổ của Công ty Richards Hogg, Bảo Việt đã chuyển 700.000 USD vào tài khoản ký quỹ tại Ngân hàng National Wesminter Anh quốc theo chỉ định của Hội đồng Lloyd. Ngày 17-08-1998, tàu Golden Future rời cảng Singapore và ngày 23-08-1995 tàu về đến cảng thành phố Hồ Chí Minh. Cùng ngày 23-08-1995, Đại lý cho chủ tàu Golden Future là Công ty Mariserco đã thông báo các chủ hàng đến nhận hàng.

Ngày 22-08-1995, trước khi tàu Golden Future đến cảng thành phố Hồ Chí Minh, Bảo Việt đã có đơn yêu cầu Toà án nhân dân thành phố Hồ Chí Minh bắt giữ tàu Golden Future nhằm buộc chủ tàu phải ký qũy bảo lãnh số tiền 700.000 USD mà Bảo Việt đã ký quĩ tại Ngân hàng National Wesminter Anh quốc, vì chủ tàu đã cho thuê một con tàu không đủ khả năng đi biển, làm thiệt hại đến quyền lợi của các chủ hàng mà Bảo Việt đã thực hiện bảo hiểm cho số hàng này. Sau đó, Bảo Việt còn yêu cầu phía chủ tàu phải bồi thường một số chi phí khác mà Bảo Việt đã phải bỏ ra, tổng số các khoản là 932.998,70 USD.

Ngày 28-08-1995, Toà án nhân dân thành phố Hồ Chí Minh đã ra Quyết định số 34/QĐ-TA bắt giữ tàu Golden Future đang neo đậu tại cảng Nhà Bè, thành phố Hồ Chí Minh.

Tiếp sau đơn khởi kiện của Bảo Việt, một số đương sự khác cũng gửi đơn khởi kiện đến Toà án nhân dân thành phố Hồ Chí Minh; cụ thể như sau:

- Công ty cung ứng Dịch vụ hàng hải phía Nam (Mariserco) yêu cầu Công ty Tanto Chartering thanh toán tiền cảng phí, đại lý phí và các khoản tiền cung ứng dịch vụ khác trong thời gian Mariserco làm đại lý với tổng số tiền là 64.805,48USD.

- Công ty Vận tải và thuê tàu biển chi nhánh tại thành phố Hồ Chí Minh (Vietfracht -Sài Gòn) yêu cầu Công ty Tanto Chartering thanh toán tiền cảng phí, đại lý phí cho hai chuyến tàu khác mà Vietfracht đã làm đại lý trước đây với tổng số tiền là 37.917,26USD.

- Thuyền trưởng tàu Golden Future thay mặt các thuyền viên yêu cầu Toà án buộc chủ tàu thanh toán tiền lương, chi phí hồi hương và cung ứng lương thực, thực phẩm cho 26 thuyền viên và dầu DO do chủ tàu đã bỏ rơi con tàu và thuyền viên. Cụ thể tiền lương từ tháng 03-1995 đến tháng 04-1996 là 211.839,45 USD, tiền lãi phát sinh trên số tiền lương và các chi phí khác là 40.736,68 USD.

- Tổng công ty Vật tư nông nghiệp Việt Nam (Vigecam) yêu cầu chủ tàu bồi thường thiệt hại do lô hàng urê bị vón cục, làm giảm giá thương mại 15% trị giá CIF của toàn bộ lô hàng với số tiền là 558.243,28 USD.

- Công ty Jardine Oil Shipping Pte- Ltd- Singapore yêu cầu Công ty Tanto Chartering phải trả tiền dầu DO mà Công ty Jardine Oil Shipping đã cung cấp cho tàu Golden Future trong chuyến đi này, với số tiền là 16.432,50 USD.

- Công ty Giao nhận kho vận ngoại thương thành phố Hồ Chí Minh (Vietrans Sài Gòn) yêu cầu Công ty Tanto Chartering thanh toán các khoản cảng phí, đại lý phí, các chi phí cho việc cung ứng dịch vụ trong thời gian Vietrans Sài Gòn làm đại lý với số tiền là 129.176,50 USD.

Tại Bản án dân sự sơ thẩm số 59/DSST ngày 29-06-1996, Toà án nhân dân thành phố Hồ Chí Minh đã quyết định :

Buộc Công ty Tanto Chartering Pte-Ltd trả cho các nguyên đơn :

1. Trả cho Công ty Cung ứng và dịch vụ hàng hải phía Nam số tiền 64.805,48 USD tương đương 712.860.280 đồng Việt Nam.

2.Trả cho Công ty Jardine Oil Shipping Pte-Ltd Singapore số tiền 17.122,66USD tương đương 188.349.260 đồng ViệtNam

3- Công ty Giao nhận kho vận ngoại thương thành phố Hồ Chí Minh 105.899,50 USD tương đương 1.164.784.500 đồng Việt Nam.

4- Trả cho các thuyền viên tàu Golden Future số tiền công lao động mà họ chưa được nhận và tiền lãi tổng cộng là 222.877,04 USD tương đương 2.451.647.440 đồng Việt Nam.

5- Trả cho Tổng công ty Bảo hiểm Việt Nam các khoản tiền gồm: tiền cảng phí, dịch vụ phí, tiền ứng lương cho các thuyền viên, tiền cung ứng lương thực, chi phí giám định tổng cộng là 80.698,70 USD tương đương 887.685.700 đồng Việt Nam.

6- Trả cho Công ty Vận tải và thuê tàu biển chi nhánh tại thành phố Hồ Chí Minh (Vietfracht-Sài Gòn) số tiền 37.917,26 USD cùng tiền lãi tổng cộng là 40.836,88 USD tương đương 449.205.680 đồng Việt Nam.

Buộc Công ty Tanto Chartering và Công ty Hainan Huatong Shipping Co.Ltd-Trung Quốc liên đới bồi thường cho Vigecam số tiền thiệt hại của lô hàng urê là 477.944 USD tương đương 5.257.439.000 đồng Việt Nam.

Các khoản tiền kê trên được thi hành ngay sau khi án có hiệu lực pháp luật. Nếu không thi hành sẽ phát mãi con tàu Golden Future để thi hành án. Sau khi phát mãi các khoản tiền kê trên được giải quyết theo thứ tự ưu tiên quy định tại Điều 31 Bộ luật Hàng hải Việt Nam. Số tiền còn thừa thì mở tài khoản gởi tại Ngân hàng, bảo đảm cho yêu cầu ký quĩ của Bảo Việt.

Ngày 11-05-1996, Công ty Giao nhận kho vận ngoại thương thành phố Hồ Chí Minh (Vietrans Sài Gòn) có đơn kháng cáo.

Ngày 13-05-1996, Tổng công ty Bảo hiểm Việt Nam có đơn kháng cáo.

Ngày 13-05-1996, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân thành phố Hồ Chí Minh có Quyết định kháng nghị số 165/QĐKN-DS.

Ngày 14-05-1996, thuyền trưởng tàu Golden Future có đơn yêu cầu bổ sung tiền lương cho các thuyền viên những tháng tiếp theo sau khi xét xử sơ thẩm, tiền chi phí hồi hương cho 22 người, tiếp tục cung cấp nhu yếu phẩm cho thuyền viên còn ở lại tàu.

Tại Bản án dân sự phúc thẩm số 118/DSPT ngày 26-07-1996, Toà Phúc thẩm Toà án nhân dân tối cao tại thành phố Hồ Chí Minh đã quyết định sửa Bản án dân sự sơ thẩm như sau:

1 - Buộc Công ty Tanto Chartering Pte-Ltd -Singapore phải trả các khoản nợ sau đây:

a) Trả cho Công ty Cung ứng và Dịch vụ hàng hải phía Nam số tiền 64.805,48 USD tương đương 712.860.280 đồng Việt Nam.

b) Trả cho Công ty Jadine Oil Shipping Pte-Ltd-Singapore số tiền 17.122,66 USD tương đương 188.349.260 đồng ViệtNam.

c) Công ty Giao nhận kho vận ngoại thương thành phố Hồ Chí Minh 115.899,50 USD tương đương 1.274.894.500 đồng Việt Nam (trong đó có 10.000USD đã ứng cho các thuyền viên tàu Golden Future).

d) Trả cho các thuyền viên tàu Golden Future số tiền công lao động mà họ chưa được nhận và tiền lãi tổng cộng là 211.274,21 USD tương đương 2.324.016.300 đồng Việt Nam.

e) Trả cho Tổng công ty bảo hiểm Việt Nam các khoản tiền mà Tổng công ty Bảo hiểm Việt Nam đã ứng chi gồm: tiền cảng phí, dịch vụ phí, tiền công lao động, tiền cung ứng lương thực thực phẩm, nước ngọt, dầu DO, chi phí hồi hương cho 9 thuyền viên và tiền lãi tính đến ngày xét xử phúc thẩm tổng cộng là 144.616,66 USD tương đương 1.590.783.200 đồng Việt Nam.

2- Với tư cách là người cầm giữ con tàu, Bảo Việt có trách nhiệm phải tiếp tục cung ứng lương thực, thực phẩm, nước ngọt, dầu DO cho 13 thuyền viên được giao nhiệm vụ trông nom, quản lý tàu cho đến khi kết thúc vụ án.

3- Các khoản tiền phát sinh sau ngày xét xử phúc thẩm bao gồm: Các khoản tiền Bảo Việt ứng chi sau ngày xét xử phúc thẩm, các khoản dịch vụ phí, cảng phí, lương của 13 thuyền viên... Công ty Tanto Chartering có nghĩa vụ và trách nhiệm phải thanh toán tiếp cho các nơi liên quan.

4- Tiếp tục cầm giữ con tàu để đảm bảo thi hành án, giao cho thuyền trưởng và các thuyền viên có trách nhiệm quản lý con tàu cho đến khi kết thúc vụ án.

Tại Quyết định đính chính số 132QĐ/PT ngày 22-05-1997, Toà Phúc thẩm Toà án nhân dân tối cao tại thành phố Hồ Chí Minh đã quyết định:

l . Đính chính điểm 1d tại quyết định của Bản án phúc thẩm như sau: trả cho các thuyền viên tàu Golden Future số tiền công lao động chưa được nhận kể cả tiền lãi phát sinh là 231.704,42 USD được qui đổi ra tiền Việt Nam theo tỷ giá 11.000 đồng Việt Nam/1 USD (tại thời điểm xét xử phúc thẩm).

2- Các phần khác của Bản án phúc thẩm nêu trên không có gì thay đổi.

Sau khi xét xử phúc thẩm, Tổng công ty Bảo hiểm Việt Nam có đơn khiếu nại.

Tại Quyết định kháng nghị số 70/KNDS ngày 01-07-1999 đối với Bản án dân sự phúc thẩm và quyết định đính chính nêu trên, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đề nghị Uỷ ban Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao huỷ Bản án phúc thẩm và quyết định đính chính nêu trên, giao hồ sơ vụ án cho Toà Phúc thẩm Toà án nhân dân tối cao tại thành phố Hồ Chí Minh xét xử phúc thẩm lại.

Tại Quyết định giám đốc thẩm số 52/UBTP-DS ngày 14-09-1999, Uỷ ban Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao đã quyết định:

Sửa Bản án dân sự phúc thẩm số 118/DSPT ngày 26-07-1996 và quyết định đính chính số 132/QĐPT ngày 25-05-1997 của Toà Phúc thẩm Toà án nhân dân tối cao tại thành phố Hồ Chí Minh như sau:

1- Buộc Công ty Tanto Chartering Pte-Ltd Singapore phải trả các khoản nợ sau đây:

a) Trả cho Công ty Cung ứng và dịch vụ Hàng hải phía Nam số tiền 64.805,48USD tương đương 712.860.280 đồng Việt Nam

b) Trả cho Công ty Jardine Oil Shipping Pte-Ltd-Singapore số tiền 17.122,66 USD tương đương 188.349.260 đồng ViệtNam.

c) Công ty Giao nhận kho vận ngoại thương thành phố Hồ Chí Minh 115.899,50USD tương đương 1.274.894.500đồng Việt Nam.

d) Trả cho các thuyền viên tàu Golden Future số tiền công lao động mà họ chưa được nhận và tiền lãi tổng cộng là 231.462,42 USD tương đương 2.546.086.620 đồng Việt Nam.

e) Trả cho Tổng công ty Bảo hiểm Việt Nam các khoản tiền mà Tổng công ty Bảo hiểm Việt Nam đã ứng chi gồm : tiền cảng phí, dịch vụ phí, tiền công lao động, tiền cung ứng lương thực thực phẩm, nước ngọt, dầu DO, chi phí hồi hương cho 9 thuyền viên và tiền lãi tính đến ngày xét xử phúc thẩm tổng cộng là 142.188,66 USD tương đương 1.564.075.260 đồng Việt Nam.

2- Với tư cách là người yêu cầu Toà án cầm giữ con tàu, Bảo Việt có trách nhiệm tiếp tục cung ứng lương thực, thực phẩm, nước ngọt, dầu DO cho 13 thuyền viên được giao nhiệm vụ quản lý con tàu cho đến khi kết thúc vụ án.

3- Các khoản tiền phát sinh sau ngày xét xử phúc thẩm bao gồm : Các khoản tiền Bảo Việt chi ứng nêu tại khoản 2 trên đây, các khoản dịch vụ phí, cảng phí, lương của 13 thuyền viên… Công ty Tanto Chartering Pte-Ltd Singapore có trách nhiệm thanh toán tiếp.

4- Tất cả các khoản tiền được quyết định tại điểm d, e khoản 1 và khoản 3 nêu trên được ưu tiên thanh toán khi thi hành án.

5- Dành cho Tổng công ty Bảo hiểm Việt Nam quyền khởi kiện yêu cầu bồi thường số tiền phân bổ tổn thất chung.

Sau khi xét xử giám đốc thẩm Công ty Giao nhận kho vận ngoại thương thành phố Hồ Chí Minh có đơn khiếu nại với nội dung : Khoản tiền 115.899,50 USD mà Công ty Tanto Chartering Pte-Ltd-Singapore phải trả cho Công ty giao nhận kho vận ngoại thương thành phố Hồ Chí Minh phải được ưu tiên thanh toán trước.

Tại Kháng nghị số 10/DS-TK ngày 13-09-2002 đối với Quyết định giám đốc thẩm nêu trên, Chánh án Toà án nhân dân tối cao đề nghị Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao xét xử vụ án theo thủ tục giám đốc thẩm theo hướng đưa 10.000 USD trong số tiền 115.899,50 USD mà Công ty Tanto Chartering Pte- Ltd-Singapore phải trả Công ty giao nhận kho vận ngoại thương thành phố Hồ Chí Minh vào diện ưu tiên thanh toán khi thi hành án theo qui định của pháp luật.

Tại Kết luận số 36/KL-VKSTC-KSXXDS ngày 11-03-2003,Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao nhất trí với kháng nghị của Chánh án Toà án nhân dân tối cao, đề nghị Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao xét xử giám đốc thẩm sửa Quyết định giám đốc thẩm số 52/UBTP-DS ngày 14-09-1999 của Uỷ ban Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao.

XÉT THẤY:

Trong số tiền 115.899,50 USD tương đương 1.274.894.500đồng Việt Nam được ghi tại điểm c khoản 1 Quyết định giám đốc thẩm số 52/UBTP-DS ngày 14-09-1999 của Uỷ ban Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao mà Công ty Tanto Chartering Pte- Ltd-Singapore phải trả cho Công ty Giao nhận kho vận ngoại thương thành phố Hồ Chí Minh, có 10.000 USD Công ty Giao nhận kho vận ngoại thương thành phố Hồ Chí Minh đã tạm ứng lương cho các thuỷ thủ. Cũng tại Quyết định giám đốc thẩm số 52/UBTP-DS ngày 14-09-1999, Uỷ ban Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao đã xác định số tiền bán phát mại tàu Golden Future được ưu tiên thanh toán trước cho các khoản : tiền lương của các thủy thủ tàu Golden Future, các khoản tiền mà Tổng Công ty Bảo hiểm Việt Nam và Công ty Giao nhận kho vận ngoại thương thành phố Hồ Chí Minh đã tạm ứng. Nhưng khi quyết định, Uỷ ban Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao lại không đưa 10.000 USD nêu trên vào diện được ưu tiên thanh toán theo qui định tại Điều 31 Bộ luật Hàng hải.

Bởi lẽ trên và căn cứ vào khoản 3 Điều 77 Pháp lệnh Thủ tục giải quyết các vụ án dân sự.

QUYẾT ĐỊNH :

Sửa điểm 4 Quyết định giám đốc thẩm số 52/UBTP-DS ngày 14-09-1999 của Uỷ ban Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao như sau: Tất cả các khoản tiền được quyết định tại điểm d, e khoản 1 ; khoản 3 và 10.000 USD trong số tiền 115.899,50 USD mà Công ty Tanto Chartering Pte-Ltd -Singapore phải trả Công ty Giao nhận kho vận ngoại thương thành phố Hồ Chí Minh được ưu tiên thanh toán khi thi hành án theo qui định của pháp luật,

Các quyết định khác của Quyết định giám đốc thẩm không bị sửa đã có hiệu lực thi hành.

Lý do sửa Quyết định giám đốc thẩm của Uỷ ban Thẩm phán, Toà án nhân dân tối cao.

Khoản tiền 10.000 USD là khoản tiền được tạm ứng trả lương cho các thủy thủ, thế nhưng Quyết định giám đốc thẩm của UBTP Toà án nhân dân tối cao lại không đưa số tiền 10.000 USD vào diện ưu tiên thanh toán theo quy định tại Điều 31 Bộ luật Hàng hải, là không đúng.